اندازه‌گیری تمایل به پرداخت کشاورزان برای آب‌های زیرزمینی در منطقه‌ی رامجرد: کاربرد روش CVM

در بسیاری از دشت‌های استان فارس توزیع رایگان و قیمت‌ پایین آب منجر به استفاده و تخصیص ناکارامد منابع کم‌یاب آب شده است. در این زمینه، قیمت‌گذاری آب یک ابزار سیاسی برای افزایش کارایی آب، کاهش تقاضای آب، مدیریت سیستم‌های آبیاری و بازگشت هزینه‌ها است. براساس اصول قیمت‌گذاری آب، قیمت آب باید منعکس‌کننده‌ی هزینه‌ی فرصت آب باشد. بنابراین از نقطه نظر کارایی اقتصادی، قیمت آب می‌بایست بازگوکننده‌‌ی هزینه‌ی فرصت باشد؛ در حالی که از دیدگاه جمع‌آوری درآمد ممکن، قیمت آب تا حد زیادی به تمایل به پرداخت (WTP) کشاورزان وابسته است. در این مطالعه، برای تخمین تمایل به پرداخت کشاورزان برای آب‌های زیرزمینی روش ارزش‌گذاری مشروط (CVM) مورد استفاده قرار گرفت. داده‌های مورد نیاز از یک نمونه‌ی تصادفی مشتمل بر 190 کشاورز در دشت رامجرد به دست آمد که با یک روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی شده انتخاب شدند. نتایج به دست آمده از روش CVM نشان می‌دهد که میانگین کلی تمایل به پرداخت 947 ریال بر متر مکعب است. هم‌چنین نتایج نشان داده‌اند که تمایل به پرداخت کشاورزانی که به طور تلفیقی از منبع آب زیرزمینی و آب سطحی استفاده می‌کنند کم‌تر از کشاورزانی است که فقط آب‌های زیرزمینی را در اختیار دارند. الگوی کشت، سطح زیر کشت شلتوک، درآمد و سن کشاورز و پراکندگی اراضی اثر معنا‌داری بر تمایل به پرداخت نشان داده‌اند. با توجه به نتایج به دست آمده در صورتی که در سیاست قیمت‌گذاری آب به عوامل موثر بر تمایل به پرداخت و هم‌چنین مشارکت خود کشاورزان در امور تصمیم‌گیری توجه بیش‌تری شود، نتایج به‌تری به دست خواهد آمد.